Choroba jednego z małżonków a rozwód
7 stycznia 2014
Jedną z przesłanek negatywnych, czyli uniemożliwiających uzyskanie rozwodu jest choroba małżonka. Jednak orzecznictwo stoi na stanowisku, iż czym innym jest żądanie rozwodu, gdy małżonek jest chory fizycznie, a czym innym gdy jest on chory psychicznie.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego „przy chorobie fizycznej zachodzi możliwość utrzymania więzi duchowej, istnieje pełne odczucie skutków rozwodu ze strony chorego i dlatego względy moralne nakazują udzielenia mu opieki nie tylko materialnej, ale i moralnej tak, aby ulżyć losowi chorego. Natomiast w wypadku choroby psychicznej nie zachodzi możliwość utrzymania więzi duchowej, a sam chory nie odczuwa w tak ostry sposób skutków rozwodu, gdy jeszcze stan jego zdrowia wymaga pobytu w szpitalu drugi małżonek nie może mu praktycznie zapewnić niczego więcej poza dostarczeniem pomocy i opieki materialnej i w tych warunkach udzielenie temu małżonkowi rozwodu może znaleźć usprawiedliwienie w poczuciu moralnym społeczeństwa.”
Zgodnie z powyższym choroba fizyczna (np. nieodzyskanie pełnej sprawności fizycznej po udarze, wylewie, nieuleczalna choroba – np. nowotwór, stwardnienie rozsiane) małżonka i potrzeba udzielenia mu pomocy i opieki nad nim uznana będzie za okoliczność wyłączającą możliwość udzielenia rozwodu z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, czyli z określonymi wzorcami postępowania, ustalonymi przez normy moralne lub obyczajowe. Natomiast choroba psychiczna nie stanowi przeszkody, aby sąd mógł rozwiązać małżeństwo – „Obowiązek małżonków przewidziany w art. 23 kro (wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności oraz współdziałania dla dobra rodziny), może być wyłączony, jeżeli zachowanie będące wynikiem choroby psychicznej małżonka uzasadnia zwolnienie z tego obowiązku drugiego z małżonków” (wyrok SN z dnia 18.03.1999 r., I CKN 1050/97).
Trzeba jednak pamiętać że osoba chora psychicznie niekonieczne będzie uznana za winną rozkładu pożycia. Dlatego też w wyroku rozwodowym może pojawić się formułka iż sąd orzeka rozwód z przyczyn leżących po stronie XY, ale przez niego niezawinionych. Wszystko zależy także od rodzaju i stopnia choroby, także od zachowania małżonka w czasie remisji.
Małżonka będącego rodzicem, który cierpi na chorobę psychiczną, uniemożliwiającą wykonywanie władzy rodzicielskiej sąd może już w wyroku rozwodowym pozbawić władzy rodzicielskiej.
Aleksandra Kutyma
Tagi: choroba, choroba psychiczna, rozwód