Sądowe ustalenie ojcostwa

17 maja 2014

Uznanie dziecka przez mężczyznę, obecnie uznanie ojcostwa, jest jednostronną czynnością prawną dokonywaną przez ojca dziecka pozamałżeńskiego przed właściwym organem państwowym – mówi adwokat Aleksandra Kutyma. Jest to akt woli i wiedzy uznającego, należący do kategorii czynności prawnych, a mający charakter ściśle osobisty i dlatego jedynie mężczyzna jest uprawniony do jego złożenia.

Jakie sposoby ustalenia ojcostwa przewiduje polskie prawo?

Adwokat Aleksandra Kutyma: Zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieje domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, gdy dziecko urodziło się w okresie od zawarcia związku małżeńskiego do 300 dni po jego ustaniu (wskutek zgonu małżonka, separacji albo rozwodu). W sytuacji, gdy owo domniemanie nie zachodzi, albo gdy domniemanie takie zostało obalone (poprzez zaprzeczenie ojcostwa), ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie dziecka przez ojca, albo na mocy orzeczenia sądu (art. 72 KRO).
Jakie warunki należy spełnić, aby uznać ojcostwo?

Adw. Aleksandra Kutyma: Uznać ojcostwo może każdy mężczyzna, bez względu na swój stan cywilny (kawaler, żonaty, wdowiec, rozwiedziony), który ma pełną zdolność do czynności prawnych (tj. pełnoletni i nieubezwłasnowolniony).

Do uznania ojcostwa przez ojca, mającego ograniczoną zdolność do czynności prawnych (czyli nie mającego jeszcze ukończonych 18 lat albo ubezwłasnowolnionego częściowo) potrzebna jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego (rodziców), opiekuna a w razie jej braku – zgoda sądu opiekuńczego.

Zobacz również: Uznanie ojcostwa a ustalenie ojcostwa
Czy wiek dziecka ma znaczenie?

Adw. Aleksandra Kutyma: Z reguły uznanie ojcostwa następuje po narodzinach dziecka, ale dziecko można uznać nawet gdy się jeszcze nie urodziło, ale jest już poczęte. Uznać ojcostwo można także osoby (dziecka) pełnoletniej. Jednakże to tego potrzebna jest  poza zgodą matki jeżeli ta jeszcze żyje, także zgoda osoby której ojcostwo ma być ustalone Zgoda ta powinna być wyrażona w formie przewidzianej dla uznania ojcostwa albo na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Może być wyrażona bądź przed uznaniem, bądź jednocześnie z nim, bądź w ciągu 3 miesięcy od daty uznania. Po śmierci dziecka unieważnienie uznania nie jest dopuszczalne.

Zgoda matki jest niezbędna do uznania ojcostwa?

Adw. Aleksandra Kutyma: Jeżeli dziecko jest małoletnie (albo poczęte, a nienarodzone), do uznania jego ojcostwa potrzebna jest zgoda matki. Jeżeli matka nie żyje albo jeżeli nie przysługuje jej władza rodzicielska zamiast jej zgody wymagana jest zgoda ustawowego przedstawiciela dziecka.

Przed jakim organem można uznać dziecko?

Adw. Aleksandra Kutyma: Uznanie dziecka może nastąpić przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo przed sądem opiekuńczym, a za granicą – przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego rodzice są obywatelami polskimi. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu ojca lub dziecka, uznanie dziecka może nastąpić także przed notariuszem.

Do uznania dziecka przed kierownikiem USC niezbędne są:
1 pisemne oświadczenie ojca o uznaniu dziecka,
2. dokumenty tożsamości matki i ojca dziecka,
dodatkowo muszą także przedłożyć:
–  wdowa – odpis skrócony aktu zgonu małżonka,
–  rozwiedziona – odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwiązaniu przez rozwód.

Z przyjęcia oświadczenia o uznaniu ojcostwa zarówno dokonanego przed kierownikiem USC jak i przed konsulem sporządza się protokół. Jeżeli uznanie przez ojca następuje przed sporządzeniem aktu urodzenia lub dotyczy dziecka poczętego, lecz nieurodzonego, treść oświadczenia wpisuje się do księgi urodzeń.

Co zmienia się po uznaniu ojcostwa?

Adw. Aleksandra Kutyma: Uznanie pociąga za sobą skutki prawne wobec wszystkich. Zgodnie z kodeksem rodzinnym dziecko uznane nosi nazwisko ojca. Skutek w postaci rozciągnięcia nazwiska uznającego na uznanego następuje z mocy samego prawa, chyba że uznający złoży oświadczenie, że dziecko nosić będzie nazwisko matki, ale tylko za jej zgodą. W konsekwencji uznania ojcostwa dziecka powstaje między uznającym mężczyzną a dzieckiem stosunek alimentacyjny, mężczyźnie jako ojcu przysługuje pełna władza rodzicielska, także w razie śmierci osoby te dziedziczą po sobie.
Czy uznanie ojcostwa można unieważnić?

Adw. Aleksandra Kutyma: Mężczyzna, który dziecko uznał, może w ciągu roku od daty uznania żądać jego unieważnienia z powodu wady swego oświadczenia woli.
Dziecko, które zostało uznane przed osiągnięciem pełnoletniości, może również żądać unieważnienia uznania, jeżeli mężczyzna, który je uznał, nie jest jego ojcem. Z żądaniem tym dziecko może wystąpić po dojściu do pełnoletniości , nie później jednak jak w ciągu 3 lat od jej osiągnięcia

Adwokat Aleksandra Kutyma – specjalistka z zakresu prawa rodzinnego, karnego i prawa pracy. Kancelaria Adwokat Aleksandry Kutymy świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej zarówno klientów indywidualnych, jak i podmiotów gospodarczych. W szczególności, w zakres działalności wchodzi reprezentacja przed sądami i organami administracji państwowej, jak również bieżące doradztwo prawne, sporządzanie pism, umów i dokumentów niezbędnych w każdej działalności.

Oryginalny artykuł: http://rodzina-i-kariera.infor.pl/ekspert-radzi/porady/321975,Uznanie-ojcostwa-i-alimenty.html