Ubezwłasnowolnienie częściowe
11 maja 2015
Ubezwłasnowolnienie to częściowe lub całkowite pozbawienie kogoś zdolności do czynności prawnych, tzn. do podejmowania i składania we własnym imieniu oświadczeń woli, które to kształtują sytuację prawną danej osoby, czyli do nabywania praw i zaciągania zobowiązań. Prawo rozróżnia ubezwłasnowolnienie całkowite i częściowe.
Dziś kilka zdań o ubezwłasnowolnieniu częściowym
Ubezwłasnowolnić częściowo można tylko osobę pełnoletnią (18 lat) z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
Sytuacja prawna osoby ubezwłasnowolnionej częściowo co do zasady jest taka sama jak sytuacja dziecka w wieku 13-18 lat – tzn. mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Jednak należy mieć na uwadze, że ubezwłasnowolniony częściowo jest osobą dorosłą oraz że zazwyczaj stan jego zdrowia psychicznego nie wyłącza zdolności kierowania swym postępowaniem, jedynie czyni potrzebną dla niego pomoc w prowadzeniu jego spraw. Zatem ma zapewnioną większą samodzielność aniżeli dorastające dziecko, które pozostaje pod opieką rodziców.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo sąd opiekuńczy może ustanowić kuratora do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem, jednak czyni tak tylko ze względu na szczególne okoliczności danego przypadku. Sąd opiekuńczy informację o koniczności wszczęcia postępowania w przedmiocie ustanowienia kurateli uzyskuje od sądu, który orzekł ubezwłasnowolnienie częściowe.
Jeżeli sąd opiekuńczy nie skorzysta z możliwości ustanowienia kuratora do reprezentowania i zarządu majątkiem kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest przede wszystkim – jak to się określa kuratorem doradcą. Kurator, którego sąd opiekuńczy nie upoważnił do reprezentowania ubezwłasnowolnionego częściowo, jest jednak – choć w ograniczonym zakresie – jego przedstawicielem ustawowym, o tyle, że jest powołany do wyrażania zgody na czynności prawne dokonywane przez ubezwłasnowolnionego częściowo. Naturalnie w sprawach ważniejszych potrzebne jest ponadto zezwolenie sądu opiekuńczego.
Kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo sprawuje pieczę nad tą osobą. Jednak w sytuacji typowej gdy ubezwłasnowolniony częściowo pracuje i sam dba o swe potrzeby jest mocno ograniczony. Jednak podkreślić należy że w każdym wypadku kurator, o którym mowa, powinien starać się o to, aby ubezwłasnowolniony został poddany leczeniu odwykowemu przewidzianemu w ustawie z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Osobowa ubezwłasnowolniona częściowo ma zdolność bycia stroną w procesie tzn. ma prawo pozywać i być pozywana w sprawach, których może dokonywać samodzielnie np. w sprawach ze stosunku pracy.
Adwokat Aleksandra Kutyma
Tagi: kurator, ubezwłasnowolnienie, ubezwłasnowolnienie częściowe